PKK terror təşkilatının Türkiyədən bütün silahlı qüvvələrini geri çəkdiyini bəyan etməsi son illərin ən diqqətçəkən hadisələrindən biridir. Təşkilatın yaydığı açıqlamada bu addımın lideri Abdullah Öcalanın çağırışı və PKK-nın XII konqresində qəbul edilən qərarlar əsasında atıldığı bildirilir. Bu bəyanat həm Türkiyənin daxili təhlükəsizlik mühiti, həm də Yaxın Şərqdə dəyişən geosiyasi vəziyyət baxımından mühüm siqnallar verir. Belə ki, Abdullah Öcalan 1999-cu ildən bu yana İmralı adasında həbsdədir və o, uzun müddət təşkilat üzərindəki təsirini qoruyub. Onun bu mərhələdə “silah qoyma” çağırışı etməsi bir neçə paralel proseslə izah oluna bilər. Birincisi, Türkiyədə daxili siyasi sabitliyin bərqərar olmasıdır. Son illər Türkiyə Silahlı Qüvvələri və Milli İstihbarat Təşkilatının koordinasiyalı əməliyyatları nəticəsində PKK-nın həm Türkiyə, həm də İraqın şimalındakı infrastrukturuna ağır zərbələr vurulub. İkincisi, kürd məsələsinin yeni formatda müzakirəsidir. PKK-nın geri çəkilməsi bəyanatı Türkiyə daxilində “siyasi kürd hərəkatı” ilə “silahlı kürd hərəkatı”nın yollarının ayrıldığını göstərir. Üçüncü səbəb beynəlxalq təzyiqlərdir ki, ABŞ və Avropa İttifaqı, xüsusilə Suriyanın şimalında YPG ilə bağlı yaranmış mürəkkəb vəziyyətdə PKK-nın fəaliyyətinə açıq dəstəyin davam etdirilməsi mümkün görünmür.
PKK-nın bəyanatı zahirən sülh jesti kimi görünür, lakin təcrübə göstərir ki, təşkilat keçmişdə də oxşar açıqlamalardan sonra yenidən silahlı fəaliyyətə qayıdıb. Lakin bu dəfə bəzi fərqli amillər mövcuddur. Belə ki, Suriyanın şimalında Türkiyənin “Pəncə” əməliyyatları nəticəsində təşkilatın sığınacaq yerləri məhv edilib. Bağdad və Ankara arasında PKK-nın İraq ərazisindəki varlığına qarşı ortaq razılaşma formalaşıb. Digər tərəfdən İranın sərhəd bölgələrində də PKK-nın qolu sayılan PJAK-a qarşı əməliyyatlar güclənib. Beləliklə, PKK-nın geri çəkilmə qərarı reallıqda məcburiyyətin nəticəsi kimi görünür. Bu, həm də təşkilatın özünü siyasi qüvvə kimi yenidən təqdim etmə cəhdi də ola bilər.
Türkiyə hökuməti bu bəyanatı ehtiyatla qarşılayır. Rəsmi Ankaranın əsas məqsədi PKK-nın təkcə Türkiyə daxilində deyil, regionun digər hissələrində də tamamilə silahsızlaşdırılmasıdır. Əgər PKK doğrudan da silahı yerə qoyursa, bu, cənubi-şərq bölgələrində iqtisadi canlanma və sosial inteqrasiyanın sürətlənməsinə, kürd məsələsinin silahdan siyasət müstəvisinə keçməsinə, regionda Türkiyə-İraq-Suriya koordinasiyasının güclənməsinə səbəb olar. Ona görə də ABŞ və Avropa İttifaqı PKK-nın bu addımını “sülh prosesinin yenilənməsi üçün fürsət” kimi təqdim edir. Rusiya Suriyada maraqlarını qorumaq üçün PKK-nın zəifləməsindən yararlanmağa çalışır. İran isə öz sərhədlərindəki kürd hərəkatlarının fəallaşmasından narahatdır və bu hadisəni ehtiyatla izləyir. Beləliklə, PKK-nın qərarı yalnız Türkiyənin deyil, bütün Yaxın Şərqin geosiyasi xəritəsini yenidən formalaşdıra biləcək proseslərin başlanğıcı ola bilər.
PKK-nın Türkiyədən geri çəkilməsi hələlik bəyanat səviyyəsindədir. Onun reallaşması üçün konkret nəzarət mexanizmləri, beynəlxalq monitorinq və Ankaranın qətiyyətli siyasi iradəsi vacibdir. Bu bəyanat bir tərəfdən sülh və sabitlik üçün ümid doğurur, digər tərəfdən taktiki manipulyasiya ehtimalını da istisna etmir. Əgər PKK doğrudan da silahı yerə qoyarsa, bu, Türkiyə tarixində yeni bir səhifənin açılışı, əks halda isə növbəti illüziyanın başlanğıcı olacaq.
MTM Analitik Qrup