Rusiyanın xarici işlər naziri Serqey Lavrovun son etirafı, yəni “Rusiya tarixində ilk dəfədir ki, bütün Qərbə qarşı təkbaşına mübarizə aparır” açıqlaması Kremlin indiki vəziyyətini həm ideoloji, həm də strateji baxımdan aydın şəkildə əks etdirir. Bu sözlər təkcə retorik deyil, eyni zamanda müasir dünya nizamındakı dərin dəyişikliklərin və Rusiyanın təcrid olunmuş vəziyyətinin rəsmi etirafıdır. Lavrovun “İndi döyüş meydanında müttəfiqimiz yoxdur” deməsi Moskvanın uzun illərdir qurduğu müttəfiqlik sisteminin çökməsinin, beynəlxalq təcridin dərinləşməsinin və ənənəvi güc balansının dəyişməsinin göstəricisidir.
Birinci və İkinci Dünya müharibələrində Rusiya anti-faşist koalisiyanın əsas dayaqlarından biri olmuşdu. ABŞ, Böyük Britaniya və Fransa ilə ittifaqda Almaniya və onun müttəfiqlərinə qarşı mübarizə aparan Sovet İttifaqı, müharibədən qalib və nüfuzlu güc kimi çıxmışdı. Ancaq bu gün vəziyyət tamamilə fərqlidir. Lavrovun etiraf etdiyi kimi, Rusiya döyüş meydanında, yəni Ukrayna müharibəsində tamamilə tək qalıb. Çin, İran və Şimali Koreya ilə rəsmi əlaqələr mövcuddur, lakin bunlar konkret hərbi-siyasi müttəfiqlik səviyyəsinə çatmayıb. Hər üç ölkə, Rusiya ilə münasibətlərində öz maraqlarını önə çıxarır və Kremlə istənilən səviyyədə strateji dəstək verməkdən çəkinirlər.
Lavrovun açıqlamasında “Qərbə qarşı mübarizə” ifadəsi sadəcə siyasi ritorika deyil. Çünki Qərb ölkələri – başda Amerika olmaqla, Avropa İttifaqı, Böyük Britaniya, Kanada, Yaponiya, Avstraliya və Cənubi Koreya Rusiyaya qarşı vahid sanksiya cəbhəsi qurublar. Bu cəbhənin əsas məqsədi Rusiya iqtisadiyyatını zəiflətmək, hərbi potensialını məhdudlaşdırmaq və Ukraynadakı işğalçı siyasətinə son qoymaqdır. Rusiyanın SWIFT sistemindən çıxarılması, texnoloji təchizatın dayandırılması, enerji satış bazarlarının daralması, Rusiya mədəniyyətinin beynəlxalq aləmdə təcrid edilməsi və maliyyə rezervlərinin dondurulması bu təcridin başlıca elementləridir. Kreml üçün daha təhlükəlisi isə odur ki, bu təcrid qlobal siyasi sistemdə sabitləşməkdədir.
Lavrovun “Bizim hələ görəcəyimiz çox iş var. Ən mühüm vəzifə düşməni məğlub etməkdir” fikri Rusiyanın öz siyasətində müdafiə mövqeyində olduğunu göstərmək cəhdidir. Kremlin ritorikasında “düşmən” anlayışı artıq konkret ölkələrə deyil, bütünlükdə Qərb dünyasına aid edilir. Bu yanaşma, Rusiya ictimai rəyində “mühasirəyə alınmış qaladayıq” fikrini gücləndirməyə xidmət edir. Ancaq Ukrayna müharibəsi beynəlxalq hüquq baxımından Rusiya tərəfindən başlanan təcavüzdür. Bu səbəbdən “düşməni məğlub etmək” deyimi faktiki olaraq Ukraynanı və onun Qərb dəstəkçilərini məhv etməyə yönəlik strateji niyyət kimi başa düşülür.
Kreml üçün ən ümidverici tərəfdaşlar Çin və İrandır. Lakin hər iki ölkə xüsusilə Çin, Qərblə münasibətlərini tamamilə riskə atmamaq üçün Rusiya ilə məsafəni qoruyur. Çin Ukraynaya silah verməsə də, Rusiyaya birbaşa hərbi yardım göstərmir və sülh danışıqlarına çağırışları dəstəkləyir. İran isə dron və hərbi texnologiya dəstəyi verir, lakin bu dəstək strateji deyil, taktiki səviyyədə qalır.
Lavrovun “özümüzə güvənməliyik, zəifliyə yol verə bilmərik” fikri isə daxili auditoriyaya ünvanlanmış çağırışdır. Bu cür ritorika ilə həm ictimaiyyətin müharibə əhval-ruhiyyəsi qorunur, həm də Kremlin öz ideoloji cəbhəsini möhkəmləndirmək cəhdi nəzərə çarpır. Ancaq iqtisadi göstəricilər, itkilərin miqyası, insan resursu çatışmazlığı və beynəlxalq təzyiqlər bu güvənin real əsaslarını zəiflədir. Bütün hallarda Lavrovun çıxışı Rusiya tarixində yeni mərhələnin başlanğıcını simvolizə edir. Moskva təkbaşına qlobal qarşıdurmaya cəhd edir. Lakin bu vəziyyət nə İkinci Dünya müharibəsindəki qələbə ilə müqayisə edilə bilər, nə də Sovet İttifaqının soyuq müharibədəki çəkisi ilə. Çünki bu dəfə Rusiya həm hərbi, həm iqtisadi, həm də diplomatik cəbhədə zəif və təcrid olunmuş vəziyyətdədir.
MTM Analitik Qrup